Wydanie, które mam przed oczyma jest z 1987 roku (Wydawnictwo Literackie). W przedmowie czytam, że pierwsze wydanie pochodzi z 1934 roku. Hmm... cóż mnie tak gna w te czasy sprzed II wojny (ostatnio oglądałam przedwojenny film "Ada! To nie wypada" z 1936 roku, o którym słów kilka na moim drugim blogu: http://kobietarenesansu.blogspot.com/2013/04/nie-kochac-w-taka-noc-to-grzech.html).
Wańkowicz opisuje swoje wspomnienia, nie chronologicznie raczej, ale jak mu się przypomni, jak sam o tym pisze, najpierw od najmłodszych lat, gdy miał 2 latka i oddano go po śmierci matki na wychowanie do jej majątku Nowotrzeby. Z wielką dokładmością opisuje poszczególne pomieszczenia dworu oraz zwyczaje tam panujące, m.in. dotyczące przyjmowania gości i przygotowywania posiłków czy np. przebierania ziaren z kąkolu w adwencie i śpiewanie przy tej pracy pieśni religijnych. Opisuje także swoje wyprawy do lasu i nad rzekę oraz różnego rodzaju psoty. Interesujące dla mnie były zwłaszcza opisy przygotowywania posiłków, a zwłaszcza ingrediencje, z których były one przygotowywane. Wańkowicz przytacza zestaw potraw Wielkanocnych: "Musiała być ogromna głowizna z jajkiem w pysku, pieczone prosięta, gotowana szynka - przysmak, który mieliśmy tylko na Wielkanoc, bo przez cały rok jedliśmy tylko wędzone szynki. Były, wstyd przyznać się, wszelkie rodzaje zwierzyny, bo Nowotrzeby pojęcia nie miały o ochronie zwirzyny, (...). Ciasta miały swoją hierarchię. Musiał być "dziad", "cygan", "prześcieradło", nie mówiąc o babach olbrzymach i sękaczu z dwustu jaj. Po środku wszystkiego stały dwie arki z rzeżuchy, w które wstawiane były baranki z cukru."
Jaka szkoda, że Wańkowicz nie podaje przepisów na te ciasta o ciekawych nazwach. Ale jako 7 letni chłopiec, ani się tym nie interesował, ani do kuchni go nie wpuszczano zapewne wcale. A szkoda, bo w innym miejscu pisze o szarlotce, zwanej we dworze "Panią Nowakowską" od nazwiska pani, która z Warszawy przyjechała i szarlotkę piec nauczyła.
Gdy Melchior kończył lat 8 przewieziono go do Kalużyc, domu rodzinnego, gdzie urzędował starszy od niego o 10 lat brat Witold zwany Tolem. W Kalużycach młody jeszcze bardzo Melchior przeszedł pod męskie wychowanie. Zabierano go np. na polowania i pozwalano strzelać do zwierzyny. Są tu opisy aż trzech polowań, na zające, na niedźwiedzia i na głuszcza. Zwłaszcza wspomninie polowania na głuszcza zrobiło na mnie spore wrażenie, dodam, że o polowaniach nie wiem zgoła nic. Do każdego polowania przygotowywano się bardzo starannie. W polowaniu na zające brała udział liczna sfora psów gończych, każdy z psów miał swoje ściśle wyznaczona zadanie. Rozpoznawano ich odgłosy, które informowały o kierunku i odległości zaganianych zajęcy. Polowanie na głuszca rozpoczynało się dzień wcześniej, gdy namierzano siedlisko głuszców, którego już nie opuszczano, kryto się w kniei w naprędce przygotowanym szałasie. Polowanie rozpoczynało się, gdy tylko pierwszy z głuszczów zaczynał swój godowy śpiew. Podczas śpiewu głuszec ma zatknięte uszy i nic nie słyszy i tylko w tym czasie można było się do niego zbliżyć. Podczas przerwy w śpiewie należało stać cichutko, gdzie się zatrzymało. Na tym pierwszym pamiętnym polowaniu na głuszcza, Melchiorowi udało się ustrzelić głuszcza, cietrzewia i okonia.
Najbardziej poruszył mnie obraz zniszczonego dworu w Kalużycach po pogromie bolszewickim. Opis fruwających "rozprutych" kartka po kartce książek z dworskiej biblioteki jest bardzo sugestywny i naznaczony emocjami: "Park zasypany kartami porwanych książek biblioteki. Co za praca - tak pracowicie porozrywać trzy tysiące tomów." Każego miłośnika książek ten obraz by zabolał, a co dopiero właściciela tych ksiąg!
O autorze "Szczenięcych lat" można poczytać w bardzo dobrym artykule w wikipedii: http://pl.wikipedia.org/wiki/Melchior_Wa%C5%84kowicz. Sama dowiedziałam się kilku ciekawych rzeczy o tym sławnym autorze wielu reportaży, m.in. że był także twórcą sloganów reklamowych, takich jak: "Cukier krzepi" i "Lotem bliżej", a także autorem bajek dla dzieci.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz